جلسه۷

برای جلوگیری از نشت ســوخت در لولههای غیرفلزی 

باید از رابطهای الستیکی فشاری و بست آببندی استفاده 

نمود.

در لولههــای پالســتیکی اتصاالت به وســیله قطعات 

مخروطی فشاری انجام میشود ) شکل 29ـ1 .)

4ـ6ـ1ـ دستورالعمل پیاده و سوار کردن 

لولههای سوخترسانی

وسایل موردنیاز: 

ـ خودرو کامل )شکل 30ـ1 )

ـ راهنمای تعمیر و نگهداری خودرو

ـ ابزار عمومی

ـ تجهیزات ایمنی

نکات ایمنی 

قبل از باز کردن لوله­‌های سوخت، مدار را از نظر بقایای 

سوخت نشت یافته کنترل کنید.

دقت کنید در زمان پیاده کردن لولهها، )لولهها از قسمت 

مخزن( ک ً امال مسدود شده باشد.

تجهیــزات ایمنــی را در دســترس قــرار دهیــد 

)شکل 31ـ1. )

شکل29ـ1 لوله سوخت با بست آببندی کننده.

زمان: 2 ساعت

شکل 30ـ1 خودرو روی باالبر از قسمت زیرین

شکل 31ـ1 تجهیزات ایمنی در کنار خودرلولهها را از نزدیک شدن به منبع گرم و اشیاء تیز و برنده 

دور کنید.

ـ بست لوله و نحوة آببندی شدن آنها را بررسی نمایید.

ـ در قســمت فشاری چنانچه اتصال ضعیف باشد، بنزین 

نشت خواهد کرد.

 در قســمت مکش )قبل از پمپ بنزین( چنانچه اتصال 

محکم نباشد، هوا وارد مدار میشود )شکل 32ـ1. )

ـ بســت لوله را کنترل کنید تا از اتصال محکم بین لولة 

الستیکی و لولة فلزی مطمئن شوید.

ـ اگر از اتصال مهره و ماسوره یا پیچ و مهره استفاده شده 

است از دو آچار برای محکم کردن آن باید استفاده شود.

ـ لولــۀ ســوخت بــه پمــپ ســوخت را بــاز کنیــد. 

)شکل 33ـ1 .)

‌­ـ لولههای رفت و برگشت سوخت به مخزن را باز کنید.

ـ لولههــای سوخترســانی از مخزن تا پمپ ســوخت 

را از قســمت زیرین اتومبیل، پس از باز کردن بســتهای 

ـ لولۀ سوخت از پمپ تا کاربراتور را از پمپ جدا کنید.￾‌نگهدارنده، پیاده کنید ) شکل 34ـ1 .)

ـ لولۀ ســوخت از پمپ تا کاربراتــور را از کاربراتور جدا 

کنید.

ـ لولۀ سوخت پمپ تا کاربراتوررا پیاده کنید.

ـ بست­‌­‌ها و اتصاالت لولهها را کنترل کنید.￾‌ـ لولهها را از نظر هرگونه آسیب دیدگی کنترل کنید.

ـ در صورت معیوب بودن لولهها و بســتها ، اتصاالت را 

تعویض کنید.

شکل 32ـ1 اتصال لوله سوخت به پمپ

شکل 33ـ1 لولة سوخت از مخزن تا پمپ

شکل 34ـ1 لولههای سوخترسانی مخزن تا کاربراتو عملیات نصب لوله­‌های سوخت­‌رســانی عکس عملیات 

پیاده کردن آنهاست.

ـ پس از نصب لولهها، لولهها و اتصاالت را از نظر نشــتی 

کنتــرل کنید و در صورت نشــتی آنها را با ابزار مناســب 

محکم کنید. 

7-1 -پمپ سوخت 

اگر مخزن سوخت پایین­‌تر از سطح موتور باشد الزم است 

از یک پمپ برای ارســال سوخت به سیستم سوخترسانی 

موتور استفاده شــود. )در موتور سیکلت اســتفاده از پمپ 

سوخت بهدلیل باال بودن سطح مخزن نسبت به موتور، الزم 

نیست( )شکل 35ـ1. )

پمپ سوخت باعث به جریان افتادن سوخت درون لولهها 

میشود و سوخت را از مخزن به سوی سیستم سوخترسانی 

هدایــت مینماید. محل قرارگیری، پمپ ســوخت در مدار 

سوخت­‌رسانی، با توجه به نوع سیستم، عبارت است از:

الف( سیستم سوخترسانی کاربراتوری، که پمپ قدرت 

خود را از حرکت و انرژی میل سوپاپ موتور میگیرد. 

ب( سیســتم ســوخت رســانی انژکتوری: کــه نیروی 

حرکتیخود را بهطور مســتقیم از موتور دریافت نمیکند و 

یک موتور الکتریکی با اســتفاده از انرژی الکتریکی آنرا به 

حرکت درمیآورد. 

1-7-1 پمپ مکانیکی سوخت

پمپهای مکانیکی ســوخت در اکثــر خودروها از نوع 

دیافراگمی است )شکل 36ـ1 .)

ساختمان پمپ سوخت دیافراگمی عبارت است از:

1 )دیافراگم، 2 )فنر دیافراگم 3 )ســوپاپهای یک­‌طرفه 

4 )اســتکانی و فیلتر 5 )اهرمبندی و شیطانک 6 )بدنة باال و 

پایین پمپ.

ً از میل سوپاپ 

این نوع پمپ نیروی خود را مستقیما

میگیرد.

شکل 35ـ1 مدار سوخترسانی موتور سیکلت

شکل 36ـ1 ساختمان پمپ سوخت دیافراگمیاصول کار این نوع پمپها به صورت: 

الف( کورس مکش: وقتی‌­کــه دایره خارج از مرکز میل 

سوپاپ زیر شیطانک قرار گرفت، اهرم شیطانک دیافراگم را 

به ســمت پایین می‌کشد و با افزایش حجم باالی دیافراگم، 

فشار این منطقه از فشار جو کمتر می­ شود. بنابراین سوخت 

از مخزن با فشــار جو و باز شدن سوپاپ یک‌طرفة ورودی به 

این منطقه هدایت می­ شود. )شکل 37ـ1 )

ب( کورس ارســال: با رسیدن کورس بلند دایره خارج از 

مرکز از زیر شــیطانک، اهرم شیطانک و در نتیجه دیافراگم 

به باال حرکت می کند و ســوخت را از طریق ســوپاپ یک

طرفــة خروجی به ســمت کاربراتور هدایــت مینماید. در 

صورتی‌­که پیاله کاربراتور خالی باشــد این سوخت به داخل 

پیاله کاربراتور وارد میشود) شکل 38ـ1 .)

در صــورت پربودن پیاله، مجــرای ورودی آن در حالت 

بسته اســت. پس این سوخت یا در مسیر متوقف میشود و 

یا از طریق مدار برگشت، به مخزن یا مدار اولی­‌ه برمیگردد.

8-1 -دســتورالعمل پیاده و ســوار کردن، 

عیب­‌یابی و رفع عیب پمپ ســوخت مکانیکی 

)دیافراگمی(

وسایل موردنیاز: 

ـ خودرو کامل؛

 ـ راهنمای تعمیر و نگهداری خودرو؛

 ـ ابزار عمومی ؛

ـ ابزار کنترل دبی و فشار؛

 ـ تجهیزات ایمنی ؛

شکل 37ـ  1 کورس مکش

شکل 38 ـ1 کورس ارسال

زمان: 2 ساعتکات ایمنی: 

تجهیزات ایمنی را در دسترس قرار دهید.

 ـ موجودی سوخت مخزن را بررسی کنید. 

ـ بست لوله­‌ها و لولهها را کنترل کنید. 

ـ فیلتر بنزین را از نظر گرفتگی آزمایش کنید.

اندازهگیری دبی و فشار پمپ: 

ـ لولة بنزین کاربراتور را جدا کنید و انتهای آن را به ابزار 

کنترل فشار وصل کنید.) شکل 39ـ1)

‌­ـ موتور را راهاندازی کنید.

ـ فشــار اندازهگیری شــده را با مشخصات توصیه شده 

مقایسه کنید.

ـ ابزار کنترل فشــار را پس از خامــوش کردن موتور با 

رعایت نکات ایمنی جدا کنید.

ـ لوله سوخت را درون یک مخزن مدرج قرار دهید.

ً موتور را راهاندازی کنید.

ـ مجددا

ـ ســوخت ارسالی به وسیلة پمپ را در زمان یک دقیقه 

اندازهگیری کنیــد. )مقدار مجاز حداقل 800 ســانتیمتر 

مکعب باید در دور آرام باشد( ) شکل 40ـ1. )

ـ اگر دبی و فشــار پمپ از مقدار مندرج در دستورالعمل 

کمتر است باید پمپ را پیاده و بررسی نمائید.

پیاده کردن پمپ سوخت:

ـ با رعایت نکات ایمنی به ترتیب زیر عمل کنید:

ـ لولۀ ورودیسوخت از پمپ را جدا کنید )شکل41ـ1 .)

ـ لولة برگشت سوخت از پمپ را جدا کنید.

شکل39ـ  1 کنترل پمپ

شکل 40ـ  1 کنترل دبی پمپ

شکل 41ـ  ‌­1 جدا کردن لولههالولۀ خروج سوخت را جدا کنید.

ـ پیچهــای پمــپ را بــاز و پمــپ را پیــاده کنیــد 

)شکل42ـ1. )

ـ طریقة نصب پمپ عکس پیاده کردن آن است.

باز کردن و بستن پمپ سوخت 

ـ اگر پمپ سوخت از نوع پرسی )غیرقابل تعمیر( نباشد 

پیچهای دور پمپ را باز کرده و قســمت باالیی آن را از بدنه 

اصلی جدا کنید.

ـ خار )خارهای( محور شیطانک را خارج کنید.

ـ شیطانک و اهرم آن را پیاده کنید.

ـ دی­‌افراگم، اهرمبندی و فنر آن را پیاده کنید. 

ـ سوپاپهای یک­طرفه را جدا کنید.

ـ اجزای پیاده شده را بررسی کنید.

ـ ساییدگی در قطعات را کنترل و در صورت نیاز تعویض 

کنید ) شکل 43ـ1 .)

ـ ســوپاپهای یک‌­طرفــه را در صــورت معیوب بودن 

تعویض کنید.

ـ نیروی فنر پمپ سوخت را آزمایش و در صورت معیوب 

بودن تعویض کنید.

ـ کلیه واشرهای آببندی و عایق‌­کننده را تعویض کنید.

بستن پمپ سوخت عکس مراحل باز کردن آن است .

ـ قبل از محکم کردن پیچهای دور دیافراگم، الزم است 

شیطانک را به طرف پمپ فشار دهید تا دیافراگم در انتهای 

کورس مکش خود قرار گیرد، سپس در این وضعیت پیچهای 

دور دیافراگم را محکم کنید.

ـ خروجی پمپ بنزین را مســدود نمایید و با عمل پمپ 

کردن فشار روی دیافراگم را باال ببرید. در این حال به نشتی 

اطراف دیافراگم توجه کنید. اگر نشتی داشته باشد پیچهای 

دور دیافراگم را محکم کنید. 

ـ پمپ را روی موتور بهطوری­که شیطانک در باالی دایره 

خارج از مرکز قرار گیرد، نصب کنید. )شکل44ـ1ـالف(پیچهای پمپ را با گشتاورتوصیه شده، محکم کنید.

ـ لولههــای ورودی ، خروجــی و برگشــت ســوخت را 

روی پمپ نصب کــــرده و بســتهای آنها را محکم کنید 

)شکل44ـ1ـ ب(.

ـ با راهاندازی موتور عملکرد پمپ را کنترل کنید. 

9-1 فیلتر سوخت

فیلتر ســوخت وظیفه دارد ناخالصیهــا و ذرات معلق 

موجود در ســوخت را به دام اندازد و از ورود آنها به سیستم 

‌­سوخترسانی و اتاق احتراق جلوگیری کند.

 فیلتر سوخت به صورت یکپارچه بابدنه و یا جداشوندة 

کاغذی ســاخته میشــود )شــکل 45ـ1 .)فیلترها را طبق 

توصیه­‌های کارخانۀ سازندۀ خودرو تعویض می­‌کنند.

1-9-1 -دســتورالعمل تعویــض فیلتر 

سوخت

وسایل الزم:

کتاب راهنمای سرویس خودرو

خودرو

فیلتر سوخت توصیه شده )شکل 46ـ1 )

ابزار عمومیدقت کنید:

ـ فیلتر ســوخت را پس از طی مســافت یا زمان تعیین 

شده تعویض کنید.

ـ در صــورت تعویــض نکردن، فی‌­لتر مســدود میگردد 

و سوخت­‌رســانی به سیستم ســوخت موتور دچار اختالل 

میشود. 

ـ از فیلتر توصیه شده استفاده کنید.

ـ در زمان نصب فیلتر به فلشنشــان دهندة جهت ورود 

و خروج سوخت که روی فیلتر حک شده است، توجه کنید.

با استفاده از دفترچۀ راهنما محل فیلتر سوخت را تعیین 

کنید و در صورت ضرورت خودرو را به وسیلۀ باالبر در ارتفاع 

مناسب قرار دهید.

با استفاده از ابزار مناسب بست‌­های دو طرف فیلتر را باز 

و فیلتر را جدا کنید )شکل 47ـ1 .)

فیلتر جدید را با تعیین جهت قرار گرفتن صحیح آن در 

محل خود نصب کنید )شکل 48ـ1 -1 -سیستم هوارسانی موتور 

برای ایجــاد قدرت در موتورهای احتــراق داخلی، الزم 

است که ســوخت در کنار اکسیژن هوا قرار گیرد و محترق 

شود تا انرژی سوخت آزاد گردد.

بــرای تأمین این هوا که باید ک ً امال تمیز و عاری از ذرات 

گردوغبار باشــد از سیســتم هوارســانی در موتور استفاده 

میشــود. این سیستم از دریچه ورودی هوا، هواکش فیلتر و 

مسیر ارسال هوا به کاربراتور تشکیل شده است )شکل49ـ1 .)

1-10-1 وظایف سیستم هوارسانی

سیســتم هوارسانی موتور، عالوه بر تصفیۀ هوای ورودی 

به موتور، باید اجازه دهد که هوا به مقدار کافی وارد شــود تا 

موتور به صورت بهینه کار کند، همچنین فیلتر هوا، همانند 

یک صدا خفه‌­کن وظیفه دارد صدای هوای ورودی به موتور 

را کاهش دهد.

وظیفه دیگر هواکش متوقف نمودن شــعله هنگام پس 

زدن شعله به داخل مانیفولد ورودی است.

در شکل )50ـ1 )مجموعۀ هواکش در موتور کاربراتوری 

و در شــکل )51ـ1 )مجموعۀ هواکــش در موتور انژکتوری 

نشان داده شده است.

تفاوت این دو سیســتم هوارسانی در بخش ورود هوا به 

شرح زیر است:

- درسیســتم هوارســانی موتور کاربراتوری هوا از باالی 

کاربراتوار وارد شــده، با ســوخت مخلوط شده سپس وارد 

مانیفولد میگردد.

ً

- در سیستم هوارسانی موتورهای انژکتوری هوا مستقیما

وارد مانیفولد میگردد. 

درپوش هواکش

فیلترهوا

سیستم کنترل

هواکش

شکل 49  ـ  1 اجزای سیستم هوارسانی

شکل 50  ـ  1 هواکش موتور کاربراتوری